Ihlabathi lanamhlanje linxibelelene ngokungenakuhluthwa kumbane. Amakhaya ethu, imizi-mveliso, amaziko okhathalelo lwempilo, kunye neenkqubo zolonwabo zithembele kakhulu kumandla azinzileyo. Ukanti, emva komdlalo wokutshintsha kukho uthungelwano oluntsonkothileyo nolusoloko lungaxatyiswa olunoxanduva lokuhambisa nokusasaza loo mbane. Njengoko imfuno yombane ikhula kwaye ikhwelo lezenzo ezizinzileyo liqina, imingeni kunye nezisombululo ezinxulumene nokuhanjiswa nokuhanjiswa kombane ziba zibaluleke kakhulu. Eli nqaku liphonononga kule mingeni kwaye liphakamisa izisombululo zokucinga phambili zokusamente ikamva lamandla elithembekileyo nelizinzileyo.
Imfuneko yokwenza iGridi ibe yeyanamhlanje
Ngokwembali, iigridi zamandla zayilwa ngokwemigaqo elula: umbane oveliswa kwindawo esembindini, njengesixhobo sombane, ugqithiselwa kumgama omde kubasebenzisi bokugqibela. Nangona kunjalo, le modeli ikhula ngokukhawuleza. Iigridi zombane zanamhlanje ziphantsi koxinzelelo olukhulu lokuziqhelanisa nobuchwepheshe obutsha, iimfuno eziguqukayo, kunye nokuqwalaselwa kokusingqongileyo.
Omnye wemingeni ephambili yokwenza igridi ibe yeyanamhlanje kukwakhiwa kwayo kweziseko ezingundoqo. Iindawo ezininzi zegridi kumazwe asakhasayo kunye namanye amazwe aphuhlileyo angamashumi eminyaka ubudala. Ezi nkqubo zokuguga azichaphazeli nje kuphela ukungaphumeleli kunye nokucima umbane, kodwa zifumana iindleko eziphezulu zokugcina. Ukwenza ezi nkqubo zibe zezanamhlanje kubandakanya utyalo-mali olukhulu lwemali, inkxaso-mali ekhuselweyo idlala indima ebalulekileyo ekuphuculweni kweziseko zophuhliso kwangexesha.
Inkqubela phambili yezobuchwephesha izisa omnye umba wophuculo. Ukudityaniswa kwemithombo yamandla ahlaziyekayo njengomoya kunye nelanga kwigridi kufuna iinkqubo zala maxesha ezinokwamkela imo eguquguqukayo yale mithombo yamandla. Ukwenziwa kwezinto ezintsha kwitekhnoloji yegridi, efana neegridi ezikrelekrele, zithembisa ukusebenza kakuhle kunye nokuguquguquka. Iigridi ze-Smart zisebenzisa ubuchwepheshe bedijithali obuphambili ukujonga nokulawula ukuhamba kombane, ukuqinisekisa ukulingana phakathi konikezelo kunye nemfuno. Oku kunokuba luncedo ngakumbi ekulawuleni iziphumo ezigwenxa ezivela kwimithombo ehlaziyekayo.
Ukongeza, ulindelo lwabathengi luyakhula. Abasebenzisi ngoku abafuni ukuthembeka nje kuphela kodwa kunye nezisombululo zamandla ezisebenzayo ezibonelela ngokujongwa kwexesha lokwenyani kunye nolawulo. Ukufika kweenkqubo zolawulo lwamandla asekhaya apho abathengi banokubeka iliso kusetyenziso lwabo kwaye bade bathengise umva amandla agqithileyo kwigridi kufuna igridi enxibelelanayo ngakumbi kunye necwecwe lobuchwephesha.
Ngokwenyani, ukwenza igridi ibe yeyanamhlanje ayisiyonto nje inketho; yimfuneko engxamisekileyo elawulwa ziimfuno eziguqukayo, ukuqhubela phambili kobuchwepheshe, kunye nesidingo esicinezelayo sezenzo ezizinzileyo.
Imingeni kuThutho loMbane
Ukuhanjiswa kombane kwimigama emide kunemiceli mngeni yendalo eyandiswa kuphela kumhlaba wamandla wanamhlanje. Omnye wemiba ephambili kukuphulukana nombane njengoko umbane uhamba ngeentambo zothumelo. Eyaziwa ngokuba yilahleko yentambo, ezi lahleko zinokufikelela kwi-10% yombane osasazwayo. Ukunciphisa le lahleko kubalulekile kungekuphela nje ekusebenzeni kodwa nakwindleko-zoko.
Imiceli mngeni yezejografi nayo ibeka umqobo obonakalayo kuthumelo. Kwimimandla enemihlaba emikhulu nemixawuka, ukubeka iintambo zothumelo kunokuba ngumceli mngeni wolungiselelo kunye nokuthintela imali. Ukongeza, iindawo zasemaphandleni nezikude zihlala zingenazo iziseko zoncedo ezifunekayo ukuxhasa uthungelwano olubanzi lothumelo, nto leyo eyenza nzima iinzame zokuqinisekisa ukufikelela kombane jikelele.
Izithintelo zolawulo kunye nezisemthethweni ziqhubela phambili nzima ukuhanjiswa komhlaba. Uthungelwano lothungelwano luhlala lunaba kwiindawo ezininzi zolawulo, ngalinye linesakhelo solawulo salo. Ukulungelelanisa le migaqo kubalulekile kuphuhliso olusebenzayo nolungexesha lweeprojekthi zothumelo. Ngaphezu koko, ukuchaswa koluntu kwimigca emitsha yothumelo-ikhankanya inkxalabo yokusingqongileyo kunye nokubonakalayo-kunokuthintela inkqubela phambili, okukhokelela ekulibazisekeni kunye nokunyuka kweendleko.
Inkqubela phambili yezobuchwephesha ibonelela ngezisombululo ezinokubakho kweminye yale mingeni. Ubuchwephesha be-High Voltage Direct Current (HVDC), umzekelo, buvumela ukuhanjiswa kombane kumgama omde ngokufanelekileyo xa kuthelekiswa neenkqubo zemveli ezitshintshayo zangoku (AC). Iinkqubo ze-HVDC zenza ilahleko yomgca osezantsi kwaye zinokudibanisa imithombo yamandla ahlaziyekayo ngokusebenzayo ngakumbi. Nangona kunjalo, utyalo-mali lokuqala olufunekayo kwiziseko ezingundoqo ze-HVDC luhlala lungumqobo obalulekileyo.
Omnye wemiceli mngeni ehlala ingahoywa lukhuseleko lwe-intanethi. Njengoko uthungelwano losasazo lusiya lusenziwa ngokwamanani edijithali, luba sesichengeni sohlaselo lwe-cyber. Ukukhusela ezi ziseko zoncedo zibalulekileyo kwizoyikiso ze-cyber kubalulekile ukugcina unikezelo lombane oluthembekileyo. Ukuphumeza imilinganiselo eyomeleleyo yokhuseleko lwe-cyber kunye neeprothokholi zibalulekile ekukhuseleni igridi kuhlaselo olunokwenzeka.
Ukujongana nale mingeni kufuna indlela eneenkalo ezininzi equka ukusungula izinto ezintsha kwezobuchwepheshe, ulungelelwaniso lolawulo, kunye notyalo-mali olucwangcisiweyo. Kuphela kungomzamo ohlangeneyo esinokuyoyisa imiqobo ekuhanjisweni kombane kwaye sivule indlela yobonelelo lombane oluthembekileyo nolusebenzayo.
Indima yaMandla aVuselelekayo kuSabelo
Ukudityaniswa kwemithombo yamandla ahlaziyekayo kuthungelwano lokuhambisa umbane kuzisa amathuba kunye nemingeni. Imithombo yamandla ahlaziyekayo, efana nelanga nomoya, iyaguquguquka ngokwendalo kwaye isasazwe kumaziko, nto leyo efuna ukuphinda kuqwalaselwe iinkqubo zokusasaza zemveli eziyilelwe ukuveliswa kombane kwindawo enye, nozinzo.
Omnye weyona mingeni ibalulekileyo ekudibaniseni amandla avuselelekayo kukulawula ukuguquguquka kwawo. Ngokungafaniyo nezityalo zamandla zendabuko, ezibonelela ngokuphuma rhoqo kombane, imithombo ehlaziyiweyo inokuguquguquka ngokusekelwe kwiimeko zemozulu. Umzekelo, iiphaneli zelanga zivelisa umbane kuphela ngeeyure zokukhanya kwelanga, kwaye iiinjini zomoya zixhomekeke kubukho bomoya. Oku kuntlukwano kunokukhokelela ekungalinganini ekuboneleleni nasekufuneni umbane, kufuna iindlela eziphambili zolawulo lwegridi kunye nezisombululo zokugcina amandla.
Ubugcisa bokugcina amandla, obufana neebhetri, budlala indima ebalulekileyo ekudambiseni ukuguquguquka kwamandla ahlaziyekayo. Ngokugcina amandla agqithisileyo ngexesha lemveliso ephezulu kunye nokuwakhulula ngexesha lemveliso ephantsi, iinkqubo zokugcina amandla zinokunceda ukuzinzisa ukunikezelwa kombane. Ukuqhubela phambili kubuchwepheshe bebhetri kunye nokwehliswa kweendleko kwenza ukuba ugcino lwamandla amakhulu lube yinto enokwenzeka, okomeleza ukuthembeka kwemithombo yamandla ahlaziyekayo.
Ukwabela amagunya ngomnye umba ophambili wokudibanisa amandla ahlaziyekayo kuthungelwano losasazo. Ngokungafaniyo nezixhobo zombane zemveli, ezibekwe embindini, ufakelo lwamandla ahlaziyekayo, olufana neepaneli zesola eluphahleni, zisasazwe kwiindawo ezahlukeneyo. Le modeli yokuvelisa isasazwa ifuna isiseko segridi esiguquguqukayo kunye nesomelela ngakumbi esikwaziyo ukwamkela ukuhamba kwamandla avela kwimithombo emininzi. Itekhnoloji ye-Smart grid, eyenza ukujonga ngexesha lokwenyani kunye nolawulo lokuhamba kombane, zibalulekile ekulawuleni ukuntsonkotha kokuveliswa kwamandla ahlaziyekayo.
Umgaqo-nkqubo kunye nezikhokelo zolawulo nazo zidlala indima ebalulekileyo ekuququzeleleni ukuhlanganiswa kwamandla ahlaziyekayo kuthungelwano losasazo. Izibonelelo kunye nenkxaso-mali yeeprojekthi zamandla avuselelekayo, kunye nemimiselo ecacileyo yoqhagamshelwano lwegridi, inokukhuthaza ukwamkelwa kwezinto ezihlaziyiweyo. Ukongezelela, iinzame zokusebenzisana phakathi kwezinto eziluncedo, abenzi bomgaqo-nkqubo, kunye nabachaphazelekayo babucala kubalulekile ekuphuhliseni izisombululo ezihlangeneyo ezijongene nemingeni yobugcisa, ezoqoqosho, kunye nolawulo oluhambelana nokuhlanganiswa kwamandla avuselelekayo.
Ukuqukumbela, ukudityaniswa kwamandla avuselelekayo kuthungelwano losasazo yinzame enzima kodwa eyimfuneko yokufezekisa ikamva lamandla azinzileyo. Ngokusebenzisa iindlela zolawulo lwegridi eziphambili, izisombululo zokugcina amandla, kunye nezicwangciso zomgaqo-nkqubo ezixhasayo, imingeni inokuqwalaselwa, ivule amandla apheleleyo emithombo yamandla ahlaziyekayo kwiinkqubo zethu zokuhambisa umbane.
Izinto ezintsha zobuChwephesha zokuSasaza ngokuLungileyo
Njengoko imfuno yombane iqhubeka nokukhula, izinto ezintsha zobuchwepheshe zidlala indima ebalulekileyo ekuphuculeni ukusebenza kakuhle kunye nokuthembeka kokuhanjiswa kombane. Ezi nguqulelo azincedi nje ukuhlangabezana neemfuno zamandla zangoku nje kuphela kodwa zikwavula indlela yeziseko ezingundoqo zamandla ezikwaziyo ukumelana nezimo.
Enye yezona zinto zintsha inguqu ekusasazeni umbane kukuphuhliswa kweegridi ezihlakaniphile. Ngokungafaniyo neegridi zemveli ezixhomekeke kunxibelelwano lwendlela enye, iigridi ezihlakaniphile zenza unxibelelwano lweendlela ezimbini phakathi kwezinto eziluncedo kunye nabathengi. Olu nxibelelwano lwexesha lokwenyani luvumela ukubeka iliso kunye nolawulo olungcono lokuhamba kombane, ukuphucula inkqubo yokusabalalisa. Iigridi ze-Smart ziyakwazi ukuchonga ngokukhawuleza kwaye ziphendule kwimiba efana nokuphuma kombane okanye ukungaphumeleli kwezixhobo, ukunciphisa ixesha lokunciphisa kunye nokuphucula ukuthembeka kwegridi ngokubanzi.
Isiseko semitha esikwinqanaba eliphezulu (AMI) lelinye icandelo eliphambili leteknoloji yegridi ehlakaniphile. I-AMI yenza ukuba kuqokelelwe kwaye kuhlalutywe idatha eneenkcukacha yokusetyenziswa kwamandla kubathengi, inika ulwazi oluxabisekileyo kuzo zombini izinto eziluncedo kunye nabathengi. Abathengi banokubeka iliso kusetyenziso lwamandla abo ngexesha lokwenyani, okubenza bakwazi ukwenza izigqibo ezinolwazi malunga nokusetyenziswa kwamandla kunye nokunciphisa amatyala abo ombane. I-Utility, ngakolunye uhlangothi, inokusebenzisa le datha ukwandisa izicwangciso zabo zokulawula umthwalo, ukuqinisekisa ukuhanjiswa kombane ngokufanelekileyo.
Ukudityaniswa kwezixhobo ze-Intanethi yeZinto (IoT) kuthungelwano lokuhambisa kwakhona kuguqula indlela umbane olawulwa ngayo kwaye usasazwe. Izixhobo ze-IoT, ezifana neenzwa kunye neemitha ezihlakaniphile, ukuqokelela kunye nokudlulisa idatha yexesha langempela kwiinkalo ezahlukeneyo zenethiwekhi yokusabalalisa. Le datha ingasetyenziselwa ukuchonga ukungasebenzi kakuhle, ukuqikelela ukusilela kwezixhobo, kunye nokuphumeza izicwangciso zogcino oluqikelelweyo. Ngokuqwalasela ngokuqhubekayo imiba enokwenzeka, izinto eziluncedo zinokuthintela ukuphazamiseka kwaye ziphucule ukuthembeka okupheleleyo kwenethiwekhi yokuhambisa.
Olunye ulutsha oluthembisayo lwetekhnoloji kukusetyenziswa kobukrelekrele bokwenziwa (AI) kunye ne-algorithms yokufunda koomatshini ekuhanjisweni kombane. I-AI inokuhlalutya izixa ezikhulu zedatha eqokelelwe kuthungelwano losasazo ukuchonga iipateni kunye nentsingiselo, ivumela uqikelelo oluchanekileyo ngakumbi lwemfuno kunye nokulinganisa umthwalo. I-algorithms yokufunda koomatshini inokwandisa ukusebenza kwemithombo yamandla esasazwayo, njengeepaneli zelanga kunye neenkqubo zokugcina amandla, ukuqinisekisa ukuhlanganiswa okusebenzayo kwamandla avuselelekayo kwinethiwekhi yokuhambisa.
Okokugqibela, ukuqhubela phambili kobugcisa bokugcina amandla kudlala indima ebalulekileyo ekuphuculeni ukusebenza kakuhle kokuhanjiswa kombane. Iinkqubo zokugcina amandla, ezifana neebhetri ze-lithium-ion kunye neebhetri zokuhamba, zinokugcina amandla amaninzi ngexesha leemfuno eziphantsi kwaye zikhulule ngexesha leemfuno eziphezulu. Oku kunceda ukulungelelanisa unikezelo kunye nemfuno yombane, ukunciphisa imfuno yezixhobo zombane ezixabisa kakhulu kunye nokungcolisa.
Isishwankathelo, izinto ezintsha zobuchwepheshe ziqhuba ukuphuculwa okuphawulekayo ekusebenzeni kunye nokuthembeka kokuhanjiswa kombane. Iigridi ze-Smart, i-AMI, izixhobo ze-IoT, i-AI, kunye nobuchwepheshe bokugcina amandla obuphezulu buguqula indlela umbane olawulwa ngayo kwaye usasazwe, uvula indlela yekamva elinamandla kunye nelizinzileyo.
Ikamva loSabelo loMbane
Njengoko sijonge kwikamva, imbonakalo-mhlaba yokuhanjiswa kombane ilungele inguqu ebalulekileyo. Ubuchwephesha obusakhulayo, ukuguquka kokuziphatha kwabathengi, kunye nokugxila okukhulayo ekuzinzeni kubumba ikamva lothungelwano losasazo, luthembisa isiseko samandla esisebenza kakuhle, esinokuqina, kunye nokusingqongileyo.
Enye yeendlela eziphambili eziqhuba ikamva lokusasazwa kombane kukunyuka kwezibonelelo zamandla ezisasazwayo (DERs). Ii-DERs, ezifana neepaneli zelanga eziphezu kophahla, iiinjini zomoya ezincinci, kunye neeprojekthi zamandla oluntu, zivumela ukwenziwa kombane ekuhlaleni. Le ndlela yokwabela amagunya inciphisa ukuthembela kwimizi-mveliso emikhulu, ephakathi nendawo kunye nothungelwano lothumelo, iphucula ukomelela kunye nokuguquguquka kothungelwano losasazo. Njengoko ii-DERs zisasazeka ngakumbi, izinto eziluncedo ziya kufuneka ziphuhlise amacebo amatsha okulawula inkqubo yamandla entsonkothileyo kunye nesasazwayo.
Ukwamkelwa okwandisiweyo kwezithuthi zombane (EVs) nako kumiselwe ukuba kube nempembelelo enkulu ekusasazweni kombane. Njengoko ubunini be-EV bukhula, imfuno yombane iya kunyuka, ngakumbi ngexesha lokutshaja okuphezulu. Amaziko oncedo kuya kufuneka atyale imali kuphuculo lweziseko ezingundoqo ukuze kuhlangatyezwane nale mfuno inyukileyo nokuqinisekisa unikezelo lombane oluthembekileyo. Izisombululo zokutshaja ze-Smart, ezenza ii-EVs zihlawule ngexesha leeyure ezingasebenziyo okanye xa ukuveliswa kwamandla ahlaziyekayo kuphezulu, kunokunceda ukunciphisa impembelelo yee-EVs kwinethiwekhi yokusabalalisa.
Ukutshintshela kwinkqubo yamandla ekhabhoni ephantsi ngomnye umqhubi omkhulu wotshintsho ekuhanjisweni kombane. Oorhulumente kunye nezixhobo ezisetyenziswayo zigxininisa ngakumbi ekunciphiseni ukukhutshwa kwekhabhoni kunye nokudibanisa imithombo yamandla avuselelekayo kwigridi. Oku kufuna utyalo-mali olubalulekileyo kwisiseko segridi, ukugcinwa kwamandla, kunye nobuchwepheshe bolawulo lwegridi ephucukileyo. Izinto ezintsha ezifana ne-microgrids, ezinokusebenza ngokuzimeleyo kwigridi ephambili ngexesha lokucima okanye amaxesha emfuno ephezulu, nawo afumana i-traction njengendlela yokuphucula ukomelela kwegridi kunye nokuxhasa ukuhlanganiswa kwamandla ahlaziyekayo.
Ukuxhotyiswa kwabasebenzisi ngomnye umba obalulekileyo wekamva losasazo lombane. Njengoko abathengi beqonda ngakumbi ukusetyenziswa kwamandla abo kunye nefuthe lawo lokusingqongileyo, bafuna ulawulo olukhulu kusetyenziso lwabo lwamandla. Iinkqubo zolawulo lwamandla asekhaya, ezenza ukuba abathengi babeke iliso kwaye baphucule ukusetyenziswa kwamandla abo, ziya zithandwa kakhulu. Ukongezelela, ingcamango ye-prosumers-abathengi abavelisa umbane wabo kwaye bathengise ukugqithisa ukubuyisela kwigridi-ifumana umfutho, iqhubela phambili imfuno yeenkqubo zokusabalalisa eziguquguqukayo kunye nezisebenzisanayo.
Ekugqibeleni, ikamva lokusasazwa kombane liya kubunjwa luphuhliso oluqhubekayo lobuchwepheshe bedijithali. Uhlalutyo lwedatha oluphezulu, ukufundwa komatshini, kunye neteknoloji ye-blockchain inamandla okuguqula indlela umbane olawulwa ngayo kwaye usasazwe. Ezi tekhnoloji zinokwenza uqikelelo lwemfuno echanekileyo ngakumbi, luphucule ukhuseleko lwegridi, kwaye luququzelele urhwebo lwamandla oontanga-kunye, ukudala intengiso yamandla esebenza ngakumbi kunye neselubala.
Ukuqukumbela, ikamva losasazo lombane limiselwe ukuba libonakaliswe ngokunyuka kwamagunya, ukudityaniswa okukhulu kwamandla avuselelekayo, kunye nokwamkelwa ngokubanzi kobuchwepheshe obuphambili. Ngokwamkela le mikhwa kunye nokutyala imali kwizisombululo ezitsha, sinokwakha inkqubo yamandla eyomelela ngakumbi, esebenzayo, nezinzileyo ehlangabezana neemfuno zezizukulwana ezizayo.
Njengoko sijongana nobunzima bokuhanjiswa nokuhanjiswa kombane, kucacile ukuba yomibini imingeni kunye namathuba maninzi. Ukwenza igridi ibe yesimanjemanje, ukujongana nemingeni ekhoyo yothumelo, ukudibanisa amandla ahlaziyekayo, ukusebenzisa iinguqulelo ezintsha zobuchwepheshe, kunye nokulungiselela ikamva zonke zizinto ezibalulekileyo zesiseko esomeleleyo nesizinzileyo samandla.
Ngokujongana nale mingeni ngokuthe ngqo kunye nokwamkela izisombululo ezitsha, sinokwenza inkqubo yokuhambisa umbane kunye nokuhanjiswa kombane engafezekisiyo kuphela iimfuno zethu zangoku kodwa ivula indlela yekamva lamandla elizinzileyo nelizinzileyo. Uhambo lusenokuba nzima, kodwa imbuyekezo—inkqubo yamandla esebenza ngempumelelo, ethembekileyo nengasiyo indalo—iwufanele umgudu.
.