Izwe lanamuhla lixhumene ngokungenakuhlukaniswa nogesi. Amakhaya ethu, izimboni, izikhungo zokunakekelwa kwempilo, kanye nezinhlelo zokuzijabulisa zithembele kakhulu ekuthutheleni kwamandla. Nokho, ngemva kokuphenywa kweswishi kukhona inethiwekhi eyinkimbinkimbi futhi evame ukudelelwa ebhekele ukudlulisa nokusabalalisa lowo gesi. Njengoba isidingo sikagesi sikhula futhi nekhwelo lezinqubo ezisimeme liya ngokushuba, izinselele nezisombululo ezihlobene nokudluliswa nokusabalalisa kukagesi kuba bucayi kakhulu. Lesi sihloko sicubungula lezi zinselele futhi siphakamisa izixazululo zokucabangela phambili ukuze kuhlanganiswe ikusasa lamandla elithembekile nelisimeme.
Isidingo Sokwenza Igridi ibe Yesimanje
Ngokomlando, amagridi kagesi ayeklanywe ngezimiso ezilula: ugesi okhiqizwa endaweni emaphakathi, njengendawo yokuphehla ugesi, udluliselwa ebangeni elide kubasebenzisi bokugcina. Kodwa-ke, le modeli iya ngokuya iphelelwe yisikhathi. Igridi kagesi yanamuhla ingaphansi kwengcindezi enkulu yokuzivumelanisa nobuchwepheshe obusha, izimfuno ezishintshayo, nokucatshangelwa kwemvelo.
Enye yezinselelo ezinkulu zokwenziwa kwegridi ibe yisimanje ingqalasizinda yayo endala. Izingxenye eziningi zegridi emazweni asathuthuka ngisho nakwamanye amazwe athuthukile sezinamashumi eminyaka ubudala. Lezi zinhlelo zokuguga azithinteki nje kuphela ekuhlulekeni nasekucinyweni kukagesi, kodwa futhi zifaka nezindleko zokunakekela eziphezulu. Ukwenza lezi zinhlelo zibe zesimanje kuhlanganisa ukutshalwa kwezimali okukhulu, uxhaso oluvikelekile ludlala indima enkulu ekuthuthukisweni kwengqalasizinda okufika ngesikhathi.
Ukuthuthuka kwezobuchwepheshe kuletha esinye isici ekuthuthukisweni kwesimanje. Ukuhlanganiswa kwemithombo yamandla avuselelekayo njengomoya nelanga kugridi kudinga amasistimu esimanje angamukela imvelo eguquguqukayo yale mithombo yamandla. Ukusungulwa kobuchwepheshe begridi, njengamagridi ahlakaniphile, kuthembisa ukusebenza kahle okuthuthukisiwe nokuvumelana nezimo. Amagridi ahlakaniphile asebenzisa ubuchwepheshe bedijithali obusezingeni eliphezulu ukuze kuqashwe futhi kulawule ukuhamba kukagesi, kuqinisekiswe ibhalansi phakathi kokunikezwa nokufunwa. Lokhu kungaba usizo ikakhulukazi ekulawuleni imiphumela eshintshashintshayo evela emithonjeni evuselelekayo.
Ukwengeza, okulindelwe ngabathengi kuyathuthuka. Abasebenzisi manje abafuni nje ukwethembeka kuphela kodwa futhi nezixazululo zamandla ezisebenza kahle ezinikeza ukuqapha nokulawula kwesikhathi sangempela. Ukufika kwezinhlelo zokuphatha amandla asekhaya lapho abathengi bengakwazi ukuqapha ukusetshenziswa kwabo futhi baze badayisele emuva amandla engeziwe kugridi kudinga igridi esebenzisanayo nephucuzeke ngokwezobuchwepheshe.
Empeleni, ukwenza igridi ibe yesimanje akuyona nje inketho; kuyisidingo esiphuthumayo esinqunywa izimfuno eziguqukayo, intuthuko yezobuchwepheshe, kanye nesidingo esiphuthumayo sezinqubo ezizinzile.
Izinselelo Zokudluliswa kukagesi
Ukudluliswa kukagesi amabanga amade kunezinselelo ezingokwemvelo ezikhuliswa kuphela esimweni sanamuhla samandla. Enye yezinkinga eziyinhloko ukulahlekelwa amandla njengoba ugesi uhamba ngezintambo zokudlulisa. Okwaziwa ngokuthi ukulahleka kwezintambo, lokhu kulahlekelwa kungafinyelela ku-10% kagesi odluliswayo. Ukunciphisa lokhu kulahlekelwa kubalulekile hhayi ekusebenzeni kahle kuphela kodwa nasekusebenziseni izindleko.
Izinselelo zejografi nazo zibanga isithiyo esikhulu ekudluliselweni. Ezifundeni ezinezindawo eziwudedangendlale nezimangelengele, ukubeka izintambo zokudlulisela kungaba yinselele kokubili ngokohlelo futhi kuvimbele ngokwezimali. Ukwengeza, izindawo zasemaphandleni nezikude zivame ukuntula ingqalasizinda edingekayo ukuze kusekelwe amanethiwekhi amakhulu okuthumela, okwenza kube nzima imizamo yokuqinisekisa ukutholakala kukagesi emhlabeni wonke.
Izithiyo ezilawulayo nezisemthethweni ziphinde zibe nzima isimo sokudlulisa. Amanethiwekhi okudlulisela ngokuvamile ahlanganisa izindawo eziningi, ngalinye linohlaka lwalo lokulawula. Ukuvumelanisa le mithethonqubo kubalulekile ekuthuthukisweni okuphumelelayo nangesikhathi kwamaphrojekthi okudlulisela. Ngaphezu kwalokho, ukuphikiswa komphakathi kwemigqa emisha yokudlulisela—okuchaza ukukhathazeka kwemvelo nokubonwayo—kungakhinyabeza inqubekelaphambili, okuholela ekubambezelekeni nasekukhuphukeni kwezindleko.
Intuthuko yezobuchwepheshe inikeza izixazululo ezingaba khona kwezinye zalezi zinselele. Ubuchwepheshe be-High Voltage Direct Current (HVDC), isibonelo, buvumela ukudluliswa kukagesi wamabanga amade osebenza kahle kakhulu uma kuqhathaniswa nezinhlelo zendabuko ze-Alternating Current (AC). Amasistimu e-HVDC athola ukulahlekelwa kwemigqa ephansi futhi angahlanganisa imithombo yamandla avuselelekayo ngempumelelo kakhudlwana. Kodwa-ke, ukutshalwa kwezimali kokuqala okudingekayo kwingqalasizinda ye-HVDC kusalokhu kuyisithiyo esibalulekile.
Enye yezinselelo evame ukunganakwa ukuvikeleka kwe-inthanethi. Njengoba amanethiwekhi okudlulisela aya ngokuya enziwa idijithali, aba sengozini yokuhlaselwa nge-inthanethi. Ukuvikela lezi ngqalasizinda ezibucayi ezingozini ze-inthanethi kubalulekile ukuze kugcinwe ugesi othembekile. Ukusebenzisa izinyathelo eziqinile zokuphepha ku-inthanethi kanye nezivumelwano kubalulekile ukuze kuvikelwe igridi ekuhlaselweni okungase kube khona.
Ukubhekana nalezi zinselele kudinga indlela eneziqephu eziningi ehlanganisa ukusungula izinto ezintsha zobuchwepheshe, ukuvumelana kokulawula, kanye nokutshalwa kwezimali kwamasu. Kuphela ngomzamo ohlangene lapho singanqoba khona izithiyo ekudluliselweni kukagesi futhi sivule indlela yokuphakelwa kukagesi okuthembeke kakhulu nokusebenza kahle.
Iqhaza Lamandla Avuselelekayo Ekusabalaliseni
Ukuhlanganiswa kwemithombo yamandla avuselelekayo ohlelweni lokusatshalaliswa kukagesi kuveza kokubili amathuba nezinselele. Imithombo yamandla avuselelekayo, njengelanga nomoya, iyaguquguquka ngokwemvelo futhi ihlukaniselwe izindawo, okudinga ukucatshangelwa kabusha kwezinhlelo zokusabalalisa zendabuko eziklanyelwe ukuphehlwa kukagesi endaweni eyodwa, ezinzile.
Enye yezinselelo ezibaluleke kakhulu ekuhlanganiseni amandla avuselelekayo ukulawula ukuhlukahluka kwawo. Ngokungafani nezitshalo zamandla ezivamile, ezihlinzeka ngokuphuma njalo kukagesi, imithombo evuselelekayo ingashintshashintsha ngokusekelwe esimweni sezulu. Isibonelo, amaphaneli elanga akhiqiza ugesi ngezikhathi zokukhanya kwelanga kuphela, futhi izinjini zomoya zincike ekutholakaleni komoya. Lokhu kuhlukahluka kungaholela ekungalinganini kokunikezwa kanye nesidingo sikagesi, kudingeke ukuthi kube namasu athuthukile okuphatha igridi kanye nezixazululo zokulondoloza amandla.
Ubuchwepheshe bokugcina amandla, njengamabhethri, budlala indima ebalulekile ekwehliseni ukuhlukahluka kwamandla avuselelekayo. Ngokugcina amandla engeziwe ngezikhathi zokukhiqiza okuphezulu nokuwakhulula ngezikhathi zokukhiqiza okuphansi, amasistimu okugcina amandla angasiza ukuzinzisa ukunikezwa kukagesi. Intuthuko kubuchwepheshe bebhethri kanye nokwehliswa kwezindleko kwenza isitoreji samandla esikhulu sibe nokwenzeka, okuthuthukisa ukwethembeka kwemithombo yamandla evuselelekayo.
Ukwehlukaniswa kwezindawo kungenye ingxenye ebalulekile yokuhlanganisa amandla avuselelekayo kunethiwekhi yokusabalalisa. Ngokungafani nezitshalo zamandla ezivamile, ezibekwe endaweni eyodwa, ukufakwa kwamandla avuselelekayo, njengamaphaneli elanga ophahleni, asakazwa ezindaweni ezahlukene. Le modeli yokukhiqiza esabalalisiwe idinga ingqalasizinda yegridi evumelana nezimo futhi eqinile ekwazi ukuthwala ukugeleza kwamandla avela emithonjeni eminingi. Ubuchwepheshe begridi ehlakaniphile, eyenza ukuqapha ngesikhathi sangempela kanye nokulawula ukuhamba kukagesi, kubalulekile ekulawuleni ubunzima bokuphehlwa kwamandla avuselelekayo.
Izinqubomgomo nezinhlaka zokulawula nazo zidlala indima ebalulekile ekusizeni ukuhlanganiswa kwamandla avuselelekayo kunethiwekhi yokusabalalisa. Imihlomulo nemixhaso yamaphrojekthi kagesi avuselelekayo, kanye nemithethonqubo ecacile yokuxhumanisa igridi, kungakhuthaza ukwamukelwa kwezinto ezivuselelekayo. Ukwengeza, imizamo yokubambisana phakathi kwezinsiza, abenzi benqubomgomo, nababambiqhaza abazimele ibalulekile ekuthuthukiseni izixazululo ezididiyelwe ezibhekana nezinselele zobuchwepheshe, ezomnotho, nezokulawula ezihlobene nokuhlanganiswa kwamandla avuselelekayo.
Sengiphetha, ukuhlanganiswa kwamandla avuselelekayo kunethiwekhi yokusabalalisa kuwumzamo oyinkimbinkimbi kodwa odingekayo ukuze kuzuzwe ikusasa lamandla esimeme. Ngezindlela ezithuthukisiwe zokuphatha igridi, izixazululo zokugcina amandla, nezinhlaka zenqubomgomo ezisekelayo, izinselele zingaxazululwa, kuvulwe amandla aphelele emithombo yamandla avuselelekayo ezinhlelweni zethu zokusabalalisa ugesi.
Okusungulwe Kwezobuchwepheshe Kokusabalalisa Okuphumelelayo
Njengoba isidingo sikagesi siqhubeka nokukhula, amasu amasha ezobuchwepheshe adlala indima ebalulekile ekuthuthukiseni ukusebenza kahle nokuthembeka kokusatshalaliswa kukagesi. Lezi zindlela ezintsha azisizi nje kuphela ukuhlangabezana nezidingo zamandla zamanje kodwa futhi zivula indlela yengqalasizinda yamandla eqinile futhi esimeme.
Enye yezinto ezintsha ezishintsha kakhulu ekusabalaliseni ugesi ukuthuthukiswa kwamagridi ahlakaniphile. Ngokungafani namagridi endabuko athembele ekuxhumaneni kwendlela eyodwa, amagridi ahlakaniphile anika amandla ukuxhumana okubili phakathi kwezinsiza nabathengi. Lokhu kuxhumana ngesikhathi sangempela kuvumela ukuqapha nokulawulwa okungcono kokugeleza kukagesi, okwenza inqubo yokusabalalisa isebenze kahle. Amagridi ahlakaniphile angakwazi ukubona ngokushesha futhi aphendule ezindabeni ezinjengokunqamuka kukagesi noma ukwehluleka kwemishini, ukunciphisa isikhathi sokuphumula kanye nokuthuthukisa ukuthembeka kukonke kwegridi.
Ingqalasizinda yokulinganisa ethuthukisiwe (i-AMI) ingenye ingxenye ebalulekile yobuchwepheshe begridi ehlakaniphile. I-AMI inika amandla ukuqoqwa nokuhlaziywa kwedatha enemininingwane yokusetshenziswa kwamandla evela kubathengi, ihlinzeka ngemininingwane ebalulekile kukho kokubili izinsiza nakubathengi. Abathengi bangakwazi ukuqapha ukusetshenziswa kwabo kwamandla ngesikhathi sangempela, okubenza bakwazi ukwenza izinqumo ezinolwazi mayelana nokusebenzisa kwabo amandla futhi banciphise izikweletu zabo zikagesi. Izinsiza, ngakolunye uhlangothi, zingasebenzisa le datha ukuze zithuthukise amasu azo okuphatha umthwalo, ziqinisekise ukusatshalaliswa kahle kukagesi.
Ukuhlanganiswa kwemishini ye-inthanethi Yezinto (IoT) kunethiwekhi yokusabalalisa nakho kuguqula indlela ugesi ophathwa ngayo futhi usatshalaliswe ngayo. Amadivayisi e-IoT, njengezinzwa namamitha ahlakaniphile, aqoqa futhi adlulisele idatha yesikhathi sangempela ezicini ezihlukahlukene zenethiwekhi yokusabalalisa. Le datha ingasetshenziswa ukukhomba ukungasebenzi kahle, ukubikezela ukwehluleka kwemishini, nokusebenzisa amasu okulungisa abikezelayo. Ngokubhekana nezinkinga ezingase zibe khona, izinsiza zinganqanda ukuphazamiseka futhi zithuthukise ukwethembeka kukonke kwenethiwekhi yokusabalalisa.
Okunye okuthembisayo okusha kwezobuchwepheshe ukusetshenziswa kobuhlakani bokwenziwa (AI) kanye nama-algorithms okufunda komshini ekusabalaliseni ugesi. I-AI ingahlaziya amanani amaningi edatha eqoqwe kunethiwekhi yokusabalalisa ukuze ihlonze amaphethini namathrendi, inikeze amandla ukubikezela kwesidingo okunembe kakhudlwana nokulinganisa ukulayisha. Ama-algorithms okufunda ngomshini angaphinda athuthukise ukusebenza kwezisetshenziswa zamandla asabalalisiwe, njengamaphaneli elanga nezinhlelo zokugcina amandla, aqinisekise ukuhlanganiswa okusebenza kahle kakhudlwana kwamandla avuselelekayo kunethiwekhi yokusabalalisa.
Okokugcina, intuthuko kubuchwepheshe bokugcina amandla idlala indima ebalulekile ekuthuthukiseni ukusebenza kahle kokusatshalaliswa kukagesi. Amasistimu okugcina amandla, njengamabhethri e-lithium-ion namabhethri agelezayo, angagcina amandla engeziwe ngezikhathi zesidingo esiphansi futhi awakhulule ngezikhathi zokufunwa okukhulu. Lokhu kusiza ukulinganisa ukuphakelwa kanye nesidingo sikagesi, kuncishiswe isidingo sezikhungo zikagesi ezihamba phambili ezibizayo nezingcolisa.
Kafushane, izinto ezintsha zobuchwepheshe zithuthukisa kakhulu ukusebenza kahle nokuthembeka kokusatshalaliswa kukagesi. Amagridi ahlakaniphile, i-AMI, amadivayisi we-IoT, i-AI, nobuchwepheshe bokugcina amandla obuthuthukisiwe buguqula indlela ugesi ophathwa ngayo futhi usatshalaliswe ngayo, kuvula indlela yekusasa lamandla eliqine kakhudlwana nelisimeme.
Ikusasa Lokusabalalisa Ugesi
Njengoba sibheke esikhathini esizayo, isimo sokusatshalaliswa kukagesi silindele uguquko olubalulekile. Ubuchwepheshe obusafufusa, ukuziphatha kwabathengi okuthuthukayo, kanye nokugxila okukhulayo ekuzinzeni kubunjwa ikusasa lenethiwekhi yokusabalalisa, kuthembisa ingqalasizinda yamandla esebenza kahle, eqinile, futhi ehambisana nemvelo.
Enye yezindlela eziyinhloko eziqhuba ikusasa lokusatshalaliswa kukagesi ukukhuphuka kwemithombo yamandla asakazwayo (DERs). Ama-DER, afana namaphaneli elanga aphezu kophahla, izinjini zomoya ezincane, namaphrojekthi kagesi omphakathi, anika amandla ukuphehlwa kukagesi endaweni. Le ndlela yokwehlukaniswa kwabantu inciphisa ukuthembela ezimbonini zikagesi ezinkulu, ezisendaweni eyodwa kanye namanethiwekhi okudlulisa, ithuthukisa ukuqina kanye nokuguquguquka kwenethiwekhi yokusabalalisa. Njengoba ama-DER esanda, izinsiza zizodinga ukuthuthukisa amasu amasha okuphatha uhlelo lwamandla oluyinkimbinkimbi futhi asabalalisiwe.
Ukwamukelwa okwandayo kwezimoto zikagesi (EVs) nakho kuhlelwe ukuthi kube nomthelela omkhulu ekusatshalalisweni kukagesi. Njengoba ubunikazi be-EV bukhula, isidingo sikagesi sizokhuphuka, ikakhulukazi ngezikhathi zokushaja okuphezulu kakhulu. Izinsiza zizodinga ukutshala imali ekuthuthukisweni kwengqalasizinda ukuze kuhlangatshezwane nalesi sidingo esikhulayo futhi ziqinisekise ukuphakelwa kukagesi okuthembekile. Izixazululo zokushaja ezihlakaniphile, ezivumela ama-EV ukuthi ashaje ngamahora angasebenzi kakhulu noma lapho ukukhiqizwa kwamandla avuselelekayo kuphezulu, kungasiza ekwehliseni umthelela wama-EV kunethiwekhi yokusabalalisa.
Ukushintshela ohlelweni lwamandla ekhabhoni ephansi kungenye indlela enkulu yoshintsho ekusatshalalisweni kukagesi. Ohulumeni nezinsiza baya ngokuya begxila ekwehliseni ukukhishwa kwekhabhoni kanye nokuhlanganisa imithombo yamandla avuselelekayo kugridi. Lokhu kudinga ukutshalwa kwezimali okubalulekile kungqalasizinda yegridi, ukugcinwa kwamandla, kanye nobuchwepheshe obuthuthukisiwe bokuphatha igridi. Amasu amasha afana nama-microgrid, angasebenza ngokuzimela ngaphandle kwegridi eyinhloko phakathi nokucisha noma izikhathi zokufunwa kakhulu, nawo azuza amandla njengendlela yokuthuthukisa ukuqina kwegridi nokusekela ukuhlanganiswa kwamandla avuselelekayo.
Ukunika amandla abathengi kungenye ingxenye ebalulekile yekusasa lokusatshalaliswa kukagesi. Njengoba abathengi beqaphela kakhulu ukusetshenziswa kwabo kwamandla kanye nomthelela wawo kwemvelo, bafuna ukulawula okukhulu ekusebenziseni kwabo amandla. Amasistimu okuphatha amandla asekhaya, avumela abathengi ukuthi baqaphe futhi basebenzise amandla abo ngokugcwele, aya ngokuya aduma. Ukwengeza, umqondo wabasebenzisi be-prosumers-abathengi abakhiqiza ugesi wabo futhi bathengise ngokweqile emuva kugridi-iyakhula, iqhubekisela phambili isidingo sezinhlelo zokusabalalisa eziguquguqukayo nezisebenzisanayo.
Ekugcineni, ikusasa lokusatshalaliswa kukagesi lizololongwa ukuthuthukiswa okuqhubekayo kobuchwepheshe bedijithali. Ukuhlaziywa kwedatha okuthuthukisiwe, ukufunda ngomshini, nobuchwepheshe be-blockchain bunamandla okuguqula indlela ugesi ophathwa ngayo futhi usatshalaliswe ngayo. Lobu buchwepheshe bunganika amandla ukubikezela kwesidingo okunembe kakhudlwana, kuthuthukise ukuphepha kwegridi, futhi kube lula ukuhweba kwamandla kontanga kuya kontanga, kudala imakethe yamandla esebenza kahle futhi esobala.
Sengiphetha, ikusasa lokusatshalaliswa kukagesi lizobonakala ngokwanda kokwabiwa kwezindawo, ukuhlanganiswa okukhulu kwamandla avuselelekayo, kanye nokwamukelwa kabanzi kobuchwepheshe obuphambili. Ngokwamukela lezi zitayela kanye nokutshala imali ezisombululweni ezintsha, singakha uhlelo lwamandla oluqinile, olusebenza kahle, noluzinzile oluhlangabezana nezidingo zezizukulwane ezizayo.
Njengoba sibheka ubunzima bokudluliswa nokusatshalaliswa kukagesi, kuyacaca ukuthi zombili izinselelo namathuba maningi. Ukwenza igridi ibe yesimanjemanje, ukubhekana nezinselelo ezikhona zokudluliswa kwedatha, ukuhlanganisa amandla avuselelekayo, ukusebenzisa izindlela ezintsha zobuchwepheshe, kanye nokulungiselela ikusasa konke kuyizici ezibalulekile zengqalasizinda yamandla eqinile nesimeme.
Ngokubhekana ngqo nalezi zinselele futhi samukele izixazululo ezintsha, singakha uhlelo lokudluliswa kukagesi nokusabalalisa olungagcini nje ngokuhlangabezana nezidingo zethu zamanje kodwa futhi oluvula indlela yekusasa lamandla elizinzile neliqinile. Uhambo lungase lube inkimbinkimbi, kodwa imivuzo—isimiso samandla samandla esisebenza kahle, esinokwethenjelwa, nesingayingeni indawo ezungezile—iwufanele umzamo.
.